Περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο Κ. Μακεδονίας. Βέροια-Απ' τα ψηλά στα χαμηλά και απ' τα πολλά στα λίγα...
Του Γιάννη Καμπούρη
Πριν μερικές μέρες στα τοπικά ΜΜΕ κοινοποιήθηκε η είδηση, ότι στο ΦΕΚ 485/20 Αυγ.2020 τέταρτο τεύχος, δημοσιεύτηκε η έγκριση της αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και η Περιβαλλοντική Έγκριση αυτού.
Και όμως αν και πρόκειται για ένα ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας για την ανάπτυξη του νομού και της πόλης μας, δεν καταγράφηκε κανένας σχολιασμός γι αυτό. Αναφέρομαι βέβαια στις τοπικές ηγεσίες, που παραδόξως το εκτίμησαν ως επουσιώδες και δεν τους απασχόλησε στο ελάχιστο. Το χωροταξικό πλαίσιο όμως είναι η "πολιτική" βάση πάνω στην οποία θα καταρτιστούν τα επόμενα ΕΣΠΑ και συνεπακόλουθα θα οριστούν οι μελλοντικές χρηματοδοτήσεις και όπως είναι δομημένο, αποτελεί για εμάς μια αρνητική αφετηρία. Βέβαια πάντα υπάρχει περιθώριο αλλαγών, αλλά όπως επιτυχημένα σχολίασε φίλος, είναι σαν να πάει η Βέροια να βρει το δίκαιο της στο εφετείο, έχοντας χάσει ήδη πρωτόδικα.
Πολύ θα ήθελα λοιπόν να γνωρίζω αν κατά τη διάρκεια της κατάρτισης του, αναλήφθηκε κάποια σχετική πρωτοβουλία για παρέμβαση από τις τοπικές μας αρχές και τι αποτέλεσμα είχε. Ας απαντήσει κάποιος, προσκλήθηκαν ή όχι οι τοπικοί φορείς (βλέπε Δήμος) να συζητήσουν και εκφράσουν τις απόψεις τους ; Έγινε καμιά ενημέρωση σε κάποιο Περιφερειακό ή σε κάποιο Δημοτικό Συμβούλιο ; Μα κανένας σ' αυτή την πόλη δεν αντιλήφθηκε τίποτε από ότι συνέβαινε, με αποτέλεσμα να βρεθούμε προ αυτών των αρνητικών τετελεσμένων !
Το αναθεωρημένο σχέδιο καταρτίστηκε με πρωτεργάτη τον κ. Μιχαηλίδη, Καθηγητή στο Τμήμα Χωροταξίας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας την περίοδο 2017-2018 - και εδώ με μια δόση πικρού χιούμορ θα ρωτήσω αν μας θυμίζει τίποτα ο τίτλος του τμήματος. Πήγε κάποιος να μιλήσει μαζί του ;
Θα αντιτείνει κάποιος, μα αυτό είναι ευθύνη της Περιφέρειας. Σωστά αλλά όποιος ενδιαφέρεται για τον τόπο του παρεμβαίνει και διεκδικεί όπου δει ! Γιατί εκτός των άλλων το χωροταξικό πλαίσιο της περιφέρειας είναι μέρος του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού της χώρας, θα προηγείται και θα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη σε κάθε καινούργια αναπτυξιακή πρωτοβουλία. Οπότε καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι μιλάμε πλέον για μια "ατυχή" κληρονομιά.
Και γιατί τόση πρεμούρα με αυτό ; Γιατί η Βέροια λείπει από παντού, υποβιβαζόμενη σε ένα πρωτεύοντα πόλο περιφερειακής εμβέλειας - ωραίος τίτλος θα πείτε, αλλά μη ψάχνετε άδικα, παρακάτω διαβάθμιση δεν υπάρχει !
Σε αντίθεση με εμάς, έστω και με μια πρόχειρη ανάγνωση της απόφασης αντιλαμβάνεται κανείς δύο πράγματα.
Την προνομιακή μεταχείριση των Σερρών έναντι όλης της περιφέρειας - εξαιρείται βέβαια η Θεσσαλονίκη. Και όπως τονίζεται στο κείμενο, η τοποθέτηση της στην κατηγορία πόλεων Εθνικής Εμβέλειας στη βαθμίδα Δευτερεύοντες πόλοι, "αποτελεί επιλογή πολιτικής (όχι επικύρωση υπάρχουσας κατάστασης) που υποστηρίζεται μέσω κατάλληλων μέσων του παρόντος και πρέπει να υποστηριχθεί και από άλλα σχέδια και πολιτικές". Τι σημαίνουν αυτά και με τη βοήθεια των λίγων ελληνικών που ξέρω. Θα υπάρχει μια "προνομιακή" μεταχείριση των Σερρών σε σχέση με τις χρηματοδοτήσεις των επόμενων ΕΣΠΑ αλλά και των εθνικών προγραμμάτων, που δεν αιτιολογούνται απόλυτα από τη σημερινή πραγματική της θέση.
Τα ίδια αφορούν τη μεταχείριση της Κατερίνης, που την κατατάσσει και αυτή στους πόλους εθνικής εμβέλειας - λοιποί πόλοι. Η αιτιολόγηση αυτής της θέσης έχει να κάνει με τον τουρισμό της περιοχής αλλά και την υπερτιμημένη κατά την κρίση μου αξία του "Αρχαιολογικού πάρκου Ολύμπου". Και δεν υπάρχει λόγος να μπω σε μια απαρίθμηση των αντίστοιχων προτεινόμενων πολιτικών - εσείς διαβάστε χρηματοδοτήσεις - για τις πόλεις αυτές. Βρίσκονται σε όλους τους άξονες με ονοματισμένες "πολιτικές".
Φαίνεται λοιπόν ότι η ιεράρχηση είναι αρκετά "ελαστική" σε ότι αφορά τα κριτήρια κατάταξης και ότι υπήρχαν αρκετά περιθώρια ακόμα και για εμάς, αλλά εμείς περί άλλων τυρβάζαμε.
Δε το κρύβω ότι μου προξενεί αλγεινή εντύπωση η απαξίωση της πόλης μας, που ουσιαστικά υποβιβάζεται σε μια "συνοικία", άντε σε πόλη δορυφόρο της Θεσσαλονίκης, χωρίς αναπτυξιακή αυτοτέλεια. Μα κανένα συγκριτικό πλεονέκτημα να μη της αναγνωρίζουν ! Τουρισμός, πολιτισμός, γεωργία, κτηνοτροφία και ότι άλλο δεν υπάρχουν καν και αν κάπου αναφέρονται, η αναφορά δεν συνεπάγεται καμιά "πρακτική" αξία. Μάλιστα υπάρχει ονοματισμένη η σύνδεση της Εγνατίας με τη Βεργίνα, έτσι για να μη δυσκολεύονται οι από τη Θεσσαλονίκη, αν θελήσουν να επισκεφθούν αυθημερόν τη Βεργίνα !
Και από περιέργεια και αν έχετε διάθεση να μελαγχολήσετε, ενδεικτικά διαβάστε το άρθρο 11 - στρατηγική και ειδικές κατευθύνσεις για το τοπίο - για να ανακαλύψετε ότι χαρακτηρίζονται ως Ζώνες Τοπίου Διεθνούς Αξίας, ο Εθνικός Δρυμός και Αρχαιολογικός Χώρος Ολύμπου και η Ζώνη Ελιάς της Χαλκιδικής ! Η Βεργίνα - κοιλάδα Αλιάκμονα είναι απλά Ζώνες Τοπίου Εθνικής Αξίας, που περιλαμβάνονται στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης - ναι σωστά τα αντέγραψα !!!
Δεν ξέρω αν σας κουράζουν όλα αυτά, αλλά οφείλω να επισημάνω και κάτι ακόμα. Στον τελικό καταρτισμό των νέων ΕΣΠΑ, η θέση μας θα είναι ακόμα πιο δυσμενής γιατί θα συνεκτιμηθεί και η απογραφή 2021 που θα μας κατατάξει σε δυσμενέστερη θέση από τη σημερινή. Και έχει ενδιαφέρον να μάθουμε τις κατανομές ανά νομό από τα προηγούμενα Εθνικά και Περιφερειακά χρηματοδοτικά πακέτα, έτσι για να δούμε που κινήθηκε ο νομός μας και πόση σημασία του δόθηκε.
Ο σχεδιασμός για το νέο Πανελλαδικό Πρόγραμμα της Ελλάδας για την περίοδο 2021-2027 μόλις ξεκίνησε και θα πρέπει επιτέλους να δούμε κατάματα τις ευκαιρίες αλλά και τις δομικές –πια –αδυναμίες μας. Ας ελπίσουμε από εδώ και πέρα να μη συνεχίσουμε την ίδια τακτική αι "μωραί παρθένες", μπας και σωθεί κάτι και να μη μείνουμε για μια ακόμα φορά εκτός - χρηματοδοτικού - νυμφώνος, αν και τα μέχρι τώρα προμηνύματα μόνο αισιοδοξία δε γεννούν.
Και με την ευκαιρία και μιας και περί ανάπτυξης ο λόγος. Εκείνα τα Τετραετή Επιχειρησιακά Προγράμματα και τα Ετήσια Προγράμματα Δράσης Δήμων τα ξεσκονίζει κανείς. Μήπως έχουν συνταχθεί με copy paste, έτσι για να φύγουμε από την υποχρέωση σύνταξής τους και τελικά δεν υπηρετούν κανένα αναπτυξιακό στρατηγικό στόχο ;
Με όλα αυτά και με τα άλλα, αντιλαμβάνομαι ότι η Βέροια τελικά επιλέγει (;) να παίζει ερασιτεχνική. Και προς επίρρωση αυτής της πραγματικότητας, ας θυμηθούμε ότι πριν χρόνια ο δήμος μας συγκρότησε αναπτυξιακή εταιρεία, που τη διέλυσε στη συνέχεια χωρίς να καταλάβει κανείς το λόγο. Και το αστείο είναι ότι σήμερα έρχεται το υπουργείο εσωτερικών και ξαναζεσταίνει το θέμα της τοπικής ανάπτυξης, μιλώντας για αναπτυξιακούς οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Αλλά αν δεν έχεις αναπτυξιακή πυξίδα τι να τα κάνεις όλα αυτά ; Και όπως θα έλεγε η Μαρία Ρεζάν, βιώνουμε "μια θητεία έτσι, χωρίς πρόγραμμα"...
Κατά τα άλλα η όμορφη πόλη μας, όμορφα μαραζώνει ...
Γιάννης Καμπούρης
Βέροια 22 Σεπτεμβρίου 2020
