Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας: εταίρος στο έργο μας η εκπαίδευση

Στρεβλώνουν την εικόνα και αδικούν κατάφωρα το επίπονο και πολυσχιδές εκπαιδευτικό έργο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας στο Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών (Βεργίνα), σύμφωνα με την απάντηση στα όσα γράφτηκαν από την ΕΛΜΕ Μαγνησίας για πρόσφατη επίσκεψη γυμνασίου από τον Βόλο.

Η ΕΦΑ Ημαθίας αναφέρει σημαντικά στοιχεία στην απάντησή της ως εξής:

«Ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο των Αιγών υποδέχονται κάθε χρόνο περίπου 100.000 μαθητές από όλα τα σχολεία της επικράτειας και του εξωτερικού, στο πλαίσιο των οργανωμένων σχολικών εκδρομών, οι οποίες πραγματοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά τους εαρινούς μήνες. Η συντριπτική πλειονότητα των μαθητικών ομάδων, περισσότερο από το  80% από αυτές,  ΔΕΝ συνοδεύονται από ξεναγό, η επίσκεψή τους προγραμματίζεται απευθείας με το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών με απλή τηλεφωνική ή ηλεκτρονική συνεννόηση και οι συνοδοί καθηγητές αναλαμβάνουν την ευθύνη να  διατηρούν την συνοχή της ομάδας, ώστε να γίνεται απρόσκοπτα η κίνηση της στον χώρο του μουσείου που παρουσιάζει τις γνωστές ιδιαιτερότητες (π.χ. στις αίθουσες των τάφων με τις ξύλινες σκάλες δεν μπορούν να βρίσκονται συγχρόνως περισσότεροι επισκέπτες από 50 κλπ.).

Είναι προφανές ότι ο ισχυρισμός περί «φρικτής ρατσιστικής αντιμετώπισης» των μαθητών του εν λόγω σχολείου, επειδή κατά τους συντάκτες της επιστολής δεν συνοδεύονταν από ξεναγό, είναι απολύτως ανυπόστατος. Είναι χαρακτηριστικό ότι από εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές, δηλαδή δεκάδες χιλιάδες σχολικές ομάδες που επισκέφθηκαν τον χώρο χωρίς ξεναγό ουδέποτε διατυπώθηκε οποιοδήποτε ανάλογο παράπονο.

Επισημαίνεται ότι οι ξεναγοί δεν είναι υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού και  Αθλητισμού, και προφανώς δεν είναι στελέχη του μουσείου των  Αιγών ή της ΕΦΑ Ημαθίας, αλλά ιδιώτες με ειδικές σπουδές και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, οι οποίοι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία έχουν την αποκλειστικότητα του δικαιώματος της έναντι αμοιβής παροχής ξεναγήσεων σε ομάδες ή μεμονωμένα άτομα, κατά συνέπεια, η άρνηση ξεναγού να δεχτεί να συμπεριλάβει στην ομάδα του επισκέπτες, εν προκειμένω μαθητές, οι οποίοι δεν είχαν σχετική συμφωνία μαζί του, και αν υπήρξε, δεν αφορά στην λειτουργία του μουσείου. 

Χωρίς να παρεμβαίνει στα επαγγελματικά δικαιώματα και υποχρεώσεις των ξεναγών, η ΕΦΑ Ημαθίας και ειδικότερα το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών, που συγκαταλέγεται στα πρώτα σε επισκεψιμότητα στη χώρα έχει λάβει πρόνοια, ώστε στον χώρο του να υπάρχει πλούσιο εποπτικό υλικό (δίγλωσσες ενημερωτικές πινακίδες και εκτενές βίντεο που προβάλλεται συνεχώς στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο) που πληροφορούν επαρκώς τον επισκέπτη για την ιδιαιτερότητα και τα εκθέματα του. Παράλληλα όλες οι πληροφορίες που αφορούν στο αντικείμενο και στην εν γένει επίσκεψη, αλλά και πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων υπό μορφή κειμένων που μπορούν να αποθησαυριστούν ψηφιακά ή να εκτυπωθούν (PDF και  e-books) παρέχονται με έγκυρο και εύληπτο τρόπο, δωρεάν, στην ιστοσελίδα μας (www.aigai.gr), για την καλύτερη προετοιμασία των εκπαιδευτικών, των μαθητών και όλων των ενδιαφερόμενων επισκεπτών μας.

Επίσης η υπηρεσία μας πρόθυμα και χωρίς καμία επιβάρυνση προσφέρει σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή το υλικό των εκπαιδευτικών της προγραμμάτων, με πλήρη φάκελο για τον δάσκαλο και τον μαθητή, ώστε καθηγητές που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα μπορούν να το δηλώσουν, να λάβουν το υλικό και, συμμετέχοντας στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, να πραγματοποιήσουν επίσκεψη- μάθημα στο μουσείο. Αυτό συμβαίνει με αρκετά σχολεία, τα οποία, ακριβώς επειδή ενδιαφέρονται ιδιαίτερα, επιλέγουν να επισκεφτούν το μουσείο εκτός των ωρών αιχμής, ώστε να έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν και να αποκομίσουν τα μέγιστα δυνατά εκπαιδευτικά οφέλη για τους μαθητές τους. Βεβαίως κάθε αίτημα σχολικής ή μη ομάδας για την πραγματοποίηση μαθήματος ή εκπαιδευτικού προγράμματος απαιτεί προηγούμενη συνεννόηση με την υπηρεσία μας και ασφαλώς προγραμματισμό, με στόχο η εμπειρία των μαθητών στο μουσείο να είναι απρόσκοπτη, μοναδική και το εκπαιδευτικό της βάρος διαρκές. Ωστόσο, όπως προκύπτει από το αρχείο της υπηρεσίας, το εν λόγω σχολείο ουδέποτε εκδήλωσε ενδιαφέρον να ενταχθεί στην παραπάνω κατηγορία.

Ακριβώς για να ανταποκριθεί στην επιθυμία πολλών ομάδων να το επισκεφθούν με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες, ώστε όλοι να μπορούν να απολαύσουν και να κερδίσουν τα μέγιστα από την επίσκεψή τους σε αυτό, το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών από την 1η Απριλίου 2018 λειτουργεί καθημερινά από τις 08:00 έως τις 20:00, και μάλιστα το διευρυμένο ωράριο εφαρμόστηκε στην Ημαθία πριν ακόμη την πρόσληψη των εποχιακών φυλάκων χάρη στην συναίνεση του ευσυνείδητου μόνιμου φυλακτικού προσωπικού, που θυσίασε για τις ημέρες του Πάσχα το δικαίωμα σε άδειες, και παρά την δημόσια διατυπωμένη αντίρρηση του επαγγελματικού του σωματείου (ΠΕΥΦΑ).

Είναι ευρύτερα γνωστή η ιδιαιτερότητα του Μουσείου των Βασιλικών Τάφων των Αιγών και των μνημείων που προστατεύει και προσφέρει στους επισκέπτες του, η είσοδος, περιήγηση και έξοδος από το οποίο πραγματοποιείται αναγκαστικά συντεταγμένα και με προγραμματισμένη συνεχή ροή. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στους φύλακες του μουσείου, οι οποίοι έχουν λάβει αυστηρές εντολές που αφορούν στην συμπεριφορά, την εμφάνιση, και στην εκτέλεση των καθηκόντων τους.  Δυστυχώς, και μολονότι ενημερώνονται από τους υπεύθυνους του μουσείου για τα πιθανά προβλήματα λόγω συνωστισμού υπεράριθμων επισκεπτών, οι επισκέψεις των σχολικών εκδρομέων πραγματοποιούνται μαζικά τον Απρίλιο και Μάϊο και κυρίως κατά τις πρωινές ώρες, με αποτέλεσμα την αναγκαστική αναμονή στον αύλειο χώρο του μουσείου στις ώρες αιχμής. Σημειώνεται ότι την ημέρα της επίσκεψης του διαμαρτυρόμενου σχολείου (8/5/2018) από τις 10:30 έως 14:00 εισήλθαν στο μουσείο 28 διαφορετικές σχολικές ομάδες, δηλ. 1260 μαθητές και επιπλέον 352 επισκέπτες. Από τα περιγραφόμενα στην επιστολή προκύπτει ότι οι συνοδοί καθηγητές δεν διατήρησαν την συνοχή της ομάδας των μαθητών και αυτό πιθανότατα αποτέλεσε την αιτία που τα παιδιά βρέθηκαν ανάμεσα σε άλλα γκρουπ και αντιμετώπισαν ίσως κάποια προβλήματα, ωστόσο η σύσταση να περιμένουν την έξοδο της προηγούμενης ομάδας από τον χώρο του τάφου του Φιλίππου πριν εισέλθουν οι ίδιοι σε καμία περίπτωση δεν συνιστά απαγόρευση εισόδου.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας είναι πιστή και σταθερά προσανατολισμένη στην ανάγκη της εκπαίδευσης, ώστε οι νέοι να γνωρίσουν, να αγαπήσουν και να προστατεύσουν όταν χρειασθεί την τεράστια μνημειακή κληρονομιά της χώρας μας. Για τον σκοπό αυτό μολονότι διαθέτει ελάχιστο προσωπικό σε σχέση με τεράστιες ανάγκες του χώρου ευθύνης της –μόλις 6 αρχαιολόγους και μία μουσειοπαιδαγωγό- προσφέρει και υλοποιεί καθημερινά εκπαιδευτικά προγράμματα, περιοδικές εκθέσεις, ανοιχτές ξεναγήσεις, ημερίδες, διαλέξεις. Ο μαθητής είναι προφανώς μία από τις κύριες και πιο σημαντικές μας μέριμνες. Έχοντας πλήρη συναίσθηση της ευθύνης και του βάρους του εκπαιδευτικού μας καθήκοντος, η υπηρεσία μας  εργάζεται με προγραμματισμό και γνώση προς αυτήν την κατεύθυνση, λαμβάνοντας υπόψη το μέλλον της προστασίας των μνημείων μας και τους αυριανούς πολίτες που είναι τώρα μαθητές. Ιδιαιτέρως ευαίσθητη και δεκτική στους δύσκολους καιρούς μας, υποδέχεται και φιλοξενεί καθημερινά στις πολυποίκιλες εκπαιδευτικές δραστηριότητές της ανθρώπους και μαθητές με ιδιαίτερες δεξιότητες ή ιδιαίτερη κοινωνική προέλευση ή κατάσταση και όπου υπάρχει ανάγκη, επισκέπτεται σε σταθερή βάση σχολεία και χώρους που προορίζονται για την προστασία, την φιλοξενία και εκπαίδευση μη προνομιούχων ανθρώπων και κοινωνικών ομάδων. Από το 2015 και εξής έχουμε υλοποιήσει περισσότερα από 50 εκπαιδευτικά προγράμματα στα οποία έχουν συμμετάσχει σχεδόν 40.000 μαθητές όλων των βαθμίδων αλλά και ειδικές ομάδες χωρίς καμία απολύτως επιβάρυνση για τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς ή τους επισκέπτες μας.

Οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι σταθεροί εταίροι στο έργο μας, όχι μόνο για την καλύτερη ‘’εξυπηρέτηση’’ των μαθητών-επισκεπτών, αλλά για τη δημιουργική συνέργεια και παραγωγική συμπόρευση φορέων των υπουργείων Πολιτισμού και Παιδείας. Μάλιστα με σχετικό μνημόνιο που συνυπογράψαμε με τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας έχουμε από κοινού θεσπίσει τον εκπαιδευτικό θεσμό του μαθητή-ξεναγού για τη διάδοση της γνώση και της αγάπης για τα μνημεία. Είναι λοιπόν προφανές ότι κανένα από τα στελέχη μας δεν θα αντιμετώπιζε ποτέ απαξιωτικά οποιονδήποτε μαθητή ή επισκέπτη μας σε χώρο ή μουσείο μας.»