Καρκίνος εχθρός. Της παθολόγου-ογκολόγου Δήμητρας Μπιδέλη-Θεμελή

Παρατηρώντας σχεδόν μια δεκαετία, τις ψυχικές επιπτώσεις του καρκίνου στους θεραπευόμενους ασθενείς μέσα από το πρίσμα του ογκολόγου, η αίσθηση που αποκομίζω πάντα τόσο από τους ίδιους τους ασθενείς και τις οικογένειες τους όσο και από το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, είναι πως η διάγνωση του καρκίνου αυτόματα συνεπάγεται μια εμπόλεμη κατάσταση. Λέξεις όπως μάχη, αγώνας ,εχθρός, γενναίος έχουν προκύψει από την ανθρώπινη εμπειρία μιας σκληρής και θανατηφόρου μάχης με έναν ύπουλο εχθρό και εμφανίζονται συνέχεια σε σχέση με τον καρκίνο, σχεδόν σαν μια προεπιλεγμένη ρύθμιση τόσο από ασθενείς όσο και από επαγγελματίες υγείας.

Καρκίνος ο αόρατος εχθρός που πρέπει να συντρίψεις αν θες να ζήσεις.

Ο ασθενής αντιμετωπίζεται πάντα σαν ένας αγωνιστής που πρέπει να είναι υπομονετικός, γενναίος να μην παραδίδει τα όπλα και να συνεχίζει τον αγώνα του για να κερδίσει τη μάχη λες και εγγυάται κανείς πως αν συνεχίσει να παλεύει μπορεί να ελέγξει το αποτέλεσμα. Λες και εγγυάται κανείς πως το πείσμα, η θέληση, η επιθετικότητα και όλη αυτή η αγωνιστική διάθεση απέναντι στον καρκίνο, μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη της νόσου.

Ακούω να λένε σε ασθενείς: Πάλεψε! Μη σκύβεις το κεφάλι, θα τον νικήσεις! Δυστυχώς κάποιες απώλειες είναι αναπόφευκτες και η πίεση στους ασθενείς να μην παραιτηθούν, τους δημιουργεί αισθήματα ενοχής και νιώθουν ηττημένοι ή και ντροπιασμένοι αν στο τέλος κουραστούν, αν επιλέξουν απλά υποστηρικτική φροντίδα αντί μιας πολλαπλής γραμμής θεραπεία που συνήθως δεν προσφέρει κανένα κλινικό όφελος.

Θεωρώ πλέον άστοχες και άδικες για τους ασθενείς τις γνωστές εκφράσεις : o τάδε μετά από ένα μακρύ και γενναίο αγώνα με τον καρκίνο έχασε τη μάχη-λες και η πορεία της νόσου του ήταν μια στρατιωτική εκστρατεία που ο καρκίνος κέρδισε!

Όμως ο καρκίνος τελικά δεν είναι ένας εξωτερικός εχθρός, ο καρκίνος ξεκινάει από ένα λάθος στα κύτταρα του οργανισμού μας. Δεν είναι μια συνειδητή οντότητα, ένας εχθρός που σκοπεύει το θάνατό μας, είναι μια προβληματική φυσική αλλαγή στο σώμα μας. Σαν να έχουν επαναπρογραμματιστεί τα κύτταρά μας και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα με τρόπο που αργά ή γρήγορα απειλεί τη φυσιολογική λειτουργεία των συστημάτων μας κάτι σαν μια ρύθμιση αυτοκαταστροφής του οργανισμού μας. Σε έναν μεταστατικό ασθενή πόλεμος με τον καρκίνο μπορεί να σημαίνει πόλεμος με το ίδιο του το σώμα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διάγνωση του καρκίνου είναι μια τρομακτική πραγματικότητα που προκαλεί ένα ευρύ φάσμα αρνητικών συναισθημάτων όπως θυμός, φόβος, οργή, μίσος, άγχος και για τους περισσότερους ασθενείς και τις οικογένειες τους η αντιμετώπιση της νόσου ξεκινάει με την ενεργητικότητα της μάχης με ό,τι όπλο διαθέτουν. Η απάθεια σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί εναλλακτική επιλογή διότι όντως απαιτείται ευαισθητοποίηση και δράση ώστε να προβούμε στις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές.

 Όμως, μπορούμε να βιώσουμε τη νέα αυτή κατάσταση της υγείας μας χωρίς συναισθήματα αντιπαλότητας, αλλά ρεαλιστικά , να την αποδεχτούμε και να την αντιμετωπίσουμε σε αυτή τη βάση χωρίς μίσος και αντίδραση, χωρίς πανικό. Διότι όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μόνο ευνοϊκή επίδραση δεν έχουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας, που περισσότερο από κάθε άλλη φορά πρέπει να εξασφαλίσουμε.

Ο σοφότερος εαυτός μας ξέρει πως για να προστατεύσουμε το σώμα μας ,την υγεία μας ,τη ζωή μας πρέπει να στραφούμε στην Ιατρική επιστήμη για να ελέγξουμε ή και να εξαλείψουμε τη νόσο και να αποκαταστήσουμε την καλή μας υγεία. Στη σημερινή εποχή, ο ασθενής με ανίατο προχωρημένου σταδίου καρκίνο, καλείται να αγκαλιάσει έναν ισόβιο ρυθμό θεραπειών και μια πραγματικότητα που θα περιλαμβάνει εναλλαγές περιόδων θεραπείας, ύφεσης και υποτροπής. Αυτές θα προσθέτουν στους περισσότερους ασθενείς πολύτιμο χρόνο ανάκτησης της υγείας τους και ελπίδα πως με τις καινούριες θεραπείες ο χρόνος αυτός θα παρατείνεται και θα παρατείνεται..

Τελειώνοντας και με αφορμή την πρόσφατη παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου, να πούμε πως για τους ασθενείς , τις οικογένειες τους και για όλους εμάς το ιατρικό προσωπικό που η καθημερινότητα μας είναι κάτω από την ανάσα του καρκίνου μια τέτοια μέρα δε σημαίνει κάτι παραπάνω από τις υπόλοιπες 364. Γιατί δε χρειαζόμαστε μια ειδική μέρα για να ευαισθητοποιήσουμε και να αφυπνίσουμε την κοινωνία. Η πρόληψη με παραμέτρους τόσο τον υγιεινό τρόπο ζωής όσο και τις προληπτικές εξετάσεις ανάλογα με το φύλο, την ηλικιακή μας ομάδα και το οικογενειακό μας ιστορικό και η με διάφορους τρόπους, προσφορά μας στους ανθρώπους που νοσούν και τις οικογένειες τους, ας μας γίνουν βίωμα κάθε μέρα.

Δήμητρα Μπιδέλη-Θεμελή

Παθολόγος- Όγκολόγος