Καρκίνος σε ηλικιωμένους ασθενείς. Θεραπεία ή συμπτωματική αντιμετώπιση;

Από την έναρξη του ιατρείου μου στη Βέροια μέχρι και σήμερα, καλούμαι πολύ συχνά να βοηθήσω ασθενείς κοντά ή και πάνω από τα 80 έτη με διαγνωσμένη κακοήθεια ή και υποψία κακοήθειας που δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί με βιοψία.

Συνήθως πρόκειται για ασθενείς με γαστρεντερικό καρκίνο, καρκίνο προστάτη σε άνδρες ασθενείς και καρκίνο μαστού σε γυναίκες. Οι συγγενείς δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, συχνά διαφωνούν μεταξύ τους, και τις περισσότερες φορές ρωτούν αν υπάρχει κάποια ήπια θεραπεία, ειδικά με χάπια ή και συζητούν το ενδεχόμενο να μην κάνουν απολύτως τίποτα θεραπευτικό για τους αγαπημένους τους παππού ή γιαγιά ‘’για να μην τους ταλαιπωρήσουν και να φύγουν με αξιοπρέπεια , χωρίς τις παρενέργειες των θεραπειών’’.

Προβλήματα συναντούμε και όσον αφορά το διαγνωστικό κομμάτι σε ασθενείς που λόγω της επιβαρυμένης τους κατάστασης, δυσκολεύονται να υποβληθούν σε επεμβατικές πράξεις όπως βιοψίες, ενδοσκοπήσεις ή ακόμη και σε απεικονίσεις ( αξονικές, μαγνητικές, μαστογραφίες κ.λ.π.).

Εδώ, οι ογκολόγοι καλούμαστε να σχεδιάσουμε την καλύτερη πορεία δράσης όσον αφορά τη διάγνωση και το θεραπευτικό πλάνο, λαμβάνοντας υπόψη την ποιότητα ζωής του ασθενούς, τις παρενέργειες της θεραπείας, τις συννοσηρότητες και φυσικά τις δυσκολίες μετακίνησης και το οικονομικό σκέλος.

Είναι πολύ σημαντικό να σταθμιστούν τα οφέλη και οι κίνδυνοι της ογκολογικής θεραπείας και σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται πως όντως αξίζει τον κόπο και έχουμε βελτίωση στην ποιότητα ζωής και τον πόνο των ασθενών σε κάποιες δε και στο χρόνο επιβίωσης!

Η νεότερη ογκολογική θεραπευτική προσέγγιση απέχει πολύ από αυτό που συνειρμικά μας ερχόταν στο μυαλό παλαιότερα όταν ακούγαμε τη λέξη χημειοθεραπεία.

Για να μιλήσουμε και πιο συγκεκριμένα και ουσιαστικά , οι θεραπευτικές επιλογές που έχουμε στα χέρια μας σε αυτούς τους ασθενείς είναι:

-H ακτινοβολία είτε θεραπευτικά, είτε αναλγητικά και παρηγορικά π.χ. σε επώδυνες οστικές μεταστάσεις.

-Η χημειοθεραπεία, είτε ενδοφλέβια που γίνεται μόνο σε Νοσοκομείο/Κλινική( υπάρχουν χημειοθεραπευτικά φάρμακα που μπορούν να χορηγηθούν σε ασθενείς τέτοιας ηλικίας και καλή κλινική εικόνα ) , είτε σε χάπι στο σπίτι.

-Η ορμονοθεραπεία είτε σε χάπι, είτε σε μηνιαία/3μηνιαία ένεση για ορμονοευαίσθητους καρκίνους μαστού και προστάτη.

-Οι στοχευτικές και άλλες αντινεοπλασματικές θεραπείες για συγκεκριμένες κατηγορίες όγκων που τις περισσότερες φορές είναι σε χάπι. Εδώ ένα θέμα είναι το επιπλέον κόστος των μοριακών εξετάσεων που απαιτούνται σε ορισμένες περιπτώσεις. (ένα μέρος τους και σε κάποιους όγκους, καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ).

-Η ανοσοθεραπεία που γίνεται ενδοφλέβια σε Νοσοκομείο/Κλινική , πάλι για συγκεκριμένους ασθενείς και με κάποιο μικρό κόστος τις περισσότερες φορές για να κάνει ο ασθενής τις εξετάσεις που θα του δώσουν την έγκριση.

-Kαι φυσικά σε κάποιες περιπτώσεις που ο καρκίνος είναι σε αρχικό στάδιο (ή παρηγορικά, όταν ο όγκος δημιουργεί απειλητική για τη ζωή απόφραξη) ας μη βιαστούμε να αποκλείσουμε το χειρουργείο που μπορεί να απαλλάξει οριστικά τον ασθενή από το πρόβλημα του ή να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του, με την προϋπόθεση φυσικά εκτός από τον όγκο να είναι χειρουργήσιμος και ο ασθενής.

Αυτό που είναι σημαντικό και πρέπει να τονιστεί είναι πως οι ηλικιωμένοι ασθενείς πρέπει να αξιολογούνται με βάση τη λειτουργική τους κατάσταση και τη συννοσηρότητα και όχι με βάση την ηλικία και επίσης πρέπει να εξετάζεται αν η κακή κλινική τους εικόνα είναι αποτέλεσμα μόνο του καρκίνου που μπορεί να βελτιωθεί με τη θεραπεία ή και άλλων καταστάσεων.

Η σωστή αξιολόγηση του ασθενούς, η αναλυτική ενημέρωση από τον ογκολόγο και από πλευράς των συγγενών η εμπιστοσύνη και η απαλλαγή από στερεότυπα και προκαταλήψεις του παρελθόντος είναι η κατάλληλη στρατηγική για να βγούμε από τα διλλήματα και να προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση στον ηλικιωμένο συγγενή μας προς το τέλος της ζωής του.

Δήμητρα Μπιδέλη

Παθολόγος -Ογκολόγος