Οι Ορειβάτες Βέροιας στο όρος Βέλλια

25η Μαρτίου 1821!

Ο Διαφωτισμός και οι επαναστάσεις που προηγήθηκαν σε Ευρώπη και Αμερική προετοίμασαν το έδαφος για την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

To σύνθημα της επανάστασης ‘Ελευθερία ή Θάνατος’ έγινε το εθνικό σύνθημα και από το 1838, η 25η Μαρτίου γιορτάζεται ως η επέτειος της εξέγερσης -για τους ένοπλους και αιματηρούς αγώνες της Ελλάδας- ενάντια της οθωμανικής κυριαρχίας.

Φύγαμε από τη Βέροια στις 7.30 για τη Σιάτιστα, εμείς 7 ορειβάτες από τη Βέροια.

Μετά από μια κοντινή διαδρομή, πλησιάζουμε στη Σιάτιστα. Η Σιάτιστα που λέγεται και Φλωροχώρι επειδή οι γυναίκες είναι στολισμένες με άφθονα φλουριά, είναι μετά την Καστοριά το δεύτερο κέντρο παραγωγής γούνας. Χωρίζεται σε δυο γειτονιές τη Χώρα και τα Γεράνια.

Απλωμένη στους πρόποδες του όρους Βέλλια σε υψόμετρο 920 μέτρων, με ιστορία και πολλά γουναράδικα. Η όμορφη κωμόπολη είναι κτισμένη σε μια προνομιακή τοποθεσία, καλό είναι να την επισκεφτείτε, να ‘περπατήσετε’ τα καλντερίμια της ιστορίας και να θαυμάσετε τα μοναδικά αρχοντικά που σώζονται μέχρι σήμερα.

Κτίστηκε πιθανότατα τον 15ο αιώνα μετά την τουρκική κατάκτηση. Στα χρόνια του σουλτάνου Μουράτ Α΄ οι Τούρκοι Κονιάροι (από την περιοχή του Ικονίου) κυρίευσαν όλη σχεδόν τη Μακεδονία και έτσι πολλοί Χριστιανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις γύρω περιοχές και εγκαταστάθηκαν στα βραχώδη υψόμετρα της Σιάτιστας.

 Μέρος οχυρό, ασφαλές και απόκρυφο για να διαφυλάξουν πάση θυσία την πίστη τους, την εθνική τους ταυτότητα και την ελευθερία της συνείδησης τους.

Πρώτο όνομα της πόλης ήταν Καλύβια, επί τουρκοκρατίας Αρμούτ – Κιοϊ (Αχλαδότοπος) και το 1745 σε Σιατιστέων Πολιτεία.

Τον 17ο αιώνα είναι που γνωρίζει μεγάλη οικονομική ανάπτυξη και θα διαρκέσει μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.

Η Βενετία, η Τεργέστη, το Βουκουρέστι, το Βελιγράδι και η Βιέννη γνωρίζουν τα προϊόντα της. Δέρματα, γουναρικά, βαμβάκι, κρόκος.

Σημαντική ήταν η συμβουλή της πόλης στον αγώνα του 1821. Ο Γεώργιος Παπαζώλης συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Γρηγόρη Ορλώφ.

Πήρε μέρος ενεργά στους μακεδονικούς αγώνες. Τον Ιούλιο του 1904 η Σιάτιστα υποδέχεται με ενθουσιασμό τον ήρωα του μακεδονικού αγώνα Παύλο Μελά. Συνεχιστής του μεγάλου αγώνα του Παύλο Μελά υπήρξε ο Σιατιστινός Παύλος Νεράντζης ή καπετάν Περδίκας.

Απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό το 1912.

Ο πιο παλιός ναός της πόλης είναι η Αγία Παρασκευή στην πλατεία της Γεράνειας. Κτίστηκε το 1677.

Φθάσαμε στην Ξηρολίμνη, στην Τουρκοκρατία ονομαζόταν Σαχικλάρ.

Το 1920 είχε 648 κατοίκους και το 1928 με την εγκατάσταση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία 517 κατοίκους. Όλοι οι κάτοικοι ήταν πρόσφυγες της ανατολής, από την περιοχή της Αργυρούπολης.

Στο χωριό οι πρόσφυγες βρήκαν 2 τζαμιά. Το ένα το μετέβαλαν σε εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και το άλλο σε εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Η διάνοιξη της εθνικής οδού έφερε στο φως έναν νεολιθικό οικισμό 50 στρεμμάτων της περιόδου 4000 – 3000 π. Χ. Ανατολικά του οικισμού βρέθηκε ιερό του Απόλλωνα και ένα νεκροταφείο του 3ου μ.Χ. αιώνα.

Πήραμε τον αγροτικό δρόμο που τώρα γίνεται δασικός, ανεβαίνουμε τις στροφές του δρόμου, τοπίο ταλαιπωρημένο από τον χειμώνα και τις συνεχείς βροχές της άνοιξης.

Το όρος Βέλλια είναι προέκταση της οροσειράς του Σινιάτσικου όρους (Άσκιο) και βρίσκεται βορειοανατολικά της Σιάτιστας. Στα βλάχικα η βέλια ονομάζεται ‘Τσερβένα’, που σημαίνει κόκκινο χώμα.

Ένας περήφανος ήλιος μας οδηγεί!

H βροχή από νωρίς, είχε δηλώσει την πρόθεση της να μην είναι μαζί μας.

Με τον σάκο στον ώμο και τα απαραίτητα οι απίθανες εικόνες άρχισαν να διαδέχονται η μία την άλλη με μουσική υπόκρουση του αέρα.

Τα αρώματα του υγρού χώματος μας ταξιδεύουν, τα κούμαρα σε χίλια χρώματα. Στο ανέβασμα, τα γύρω βουνά είχαν ολότελα βυθιστεί στην πρωινή φωτεινότητα του ήλιου.

Βρισκόμαστε σε δασικό δρόμο τοπίο τριγύρω γυμνό πετρώδες άνυδρο μόνο κάτι πουλιά κυνηγημένα από τον άνεμο μας κρατούν συντροφιά.

Μετά από μια διαδρομή 30 λεπτών αφήσαμε τον δρόμο και πήραμε πορεία στις πλαγιές του γυμνού βουνού.

Τώρα ανάβαση και πάλι ανάβαση. Οι κορυφές διαδέχονται η μια την άλλη κυματιστά χωρίς τέλος.

Η τραχιά μορφή του βουνού μάς δυσκολεύει τις ορειβατικές κινήσεις στην ανάβαση.

Μετά από μια πορεία συνεχούς ανάβασης βρισκόμαστε στην ψηλότερη κορυφή του όρους Βέλλια, τον Γρίβα. Από εδώ θέα απεριόριστη,

Απέναντι το Σινιάτσικο ή Ασκιο, η Βασιλίτσα, ο Μπούρινος και οι άλλες βουνοκορφές.

Η επιστροφή σημαδεύτηκε από έναν παγωμένο αέρα και από νυχτοπερπατήματα άγριας ζωής, -κάπου εκεί έξω- παραφύλαγε ένας γκρι λύκος.

Άλλη μια μέρα γεμάτη ορειβασία πήρε τέλος με επιτυχία.

Για τους Ορειβάτες Βέροιας

Τσιαμούρας Νικόλαος