Τραγικά περιστατικά. Του Δρς Γιάννη Καϊλάρη

Αυτές τις μέρες ζούμε τραγικά περιστατικά. Τον σεισμό στην Τουρκία με πενήντα χιλιάδες (50.000) περίπου νεκρούς και την τρομερή σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη, μιας αβαθμίδωτης μέλειας (;), ανευθυνοϋπευθυνότητας (;), λάθους (;), έλλειψης πρόνοιας (;) [όταν δεν συναινώ δεν συνάδω με τον Προμηθέα, κατακλύζομαι του Επιμηθέα).

Το πρώτο φυσικό γεγονός το δεύτερο;... δεν το χωρά ο νους. Και στο πρώτο, απόλυτα στο δεύτερο, υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας. Στην περίπτωση της Τουρκίας συνελήφθησαν κάποιοι εργολάβοι στην περίπτωση των Τεμπών;;;... Αχ! Αυτά τα Τέμπη και το 2003 και το 2023 βύθισαν το πανελλήνιο στο πένθος. Αλλά ο γονιός που χάνει το παιδί του, παύει να είναι γονιός, είναι πλέον ΠΟΝΟΣ!

Ούτε τότε ούτε τώρα υπήρχε πρόληψη ούτε έλεγχος. Υπερφορτωμένο το φορτηγό τότε, στην πορεία θανάτου το τρένο τώρα, «Ένα γραμμάριο πρόληψης αντιστοιχεί σε ένα τόνο καταστολής» λένε οι εγκληματολόγοι.

Αυτός ο τόπος ταλανίζεται από κάποια σύνδρομα. Το πρώτο είναι η έλλειψη της ρήσης του Πλάτωνα το «αιδώ και δικαιοσύνη», ακολουθούν η αναξιοκρατία, ο μη έλεγχος, η αναβλητικότητα και αυτό που έρχεται ως απόηχος από της ύπαρξής μας ως κράτος: «Όποιος βλάπτει το έθνος ουδένα βλάπτει». Είναι σίγουρο ότι κάποιοι είχαν επισημάνει τα κακώς κείμενα στον σιδηρόδρομο. Όμως η αναβλητικότητα, τα συμφέροντα, η... «ωρίμανση» δεν επέτρεψαν και σε αυτήν τη περίπτωση να λειτουργεί ο σιδηρόδρομος με γνώμονα το κοινό καλό. Ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί αφήνουμε στους άλλους την «αιδώ» του Πλάτωνα, τη ντροπή, τον σεβασμό, σε ποιούς; Σε ποιον όμως πέφτει η συνέπεια αυτής της στάσης; Πρώτα και πάνω απ’ όλους ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ μας. Το λέει ο άλλος σπουδαίος ο Αριστοτέλης στην «Αρχή της Αμοιβαιότητας». Με άλλα λόγια: Ο αυτοσεβασμός είναι ή πηγάζει από τον ετεροσεβασμό. Σε σέβομαι και με σέβεσαι. Δεν σε σέβομαι; δεν με σέβεσαι! Πού και πώς θα περάσουν αυτά. Πώς και πού θα μάθουμε; Στο σχολείο!!! Είναι η εύκολη και η εύλογη απάντηση.

Αν ανατρέξουμε στις εκπαιδευτικές έρευνες του ΟΟΣΑ και στο πρόγραμμα PISA, που γίνεται κάθε τρια χρόνια σε εβδομήντα οκτώ (78) χώρες. Στα αποτελέσματα του 2003 η Χώρα μας ήταν προτελευταία με τελευταία την Τουρκία. Στην τελευταία έρευνα του 2018 (η νεώτερη έρευνα εξαγγέλθηκε ότι θα πραγματοποιούνταν από τις 15-3 μέχρι 15-4 του 2022 και σε 80 χώρες, δεν έχουμε αποτελέσματα ακόμη) η Ελλάδα είναι στην Πέμπτη θέση, από το τέλος, ενώ η Τουρκία από το 36% το 2003 πήγε στο 73% το 2018. Για να πάρουμε μια γεύση του επιπέδου μόρφωσης των Ελλήνων μαθητών, ένας 15χρονος μέσος Έλληνας μαθητής είχε τις ίδιες γνώσεις και ικανότητες με έναν 12χρονο μέσο μαθητή στη Σιγκαπούρη ή το Πεκίνο.

 Βλέποντας την πραγματικότητα της παιδείας στη χώρα το 2003, η κυβέρνηση μετά από εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιντούτου (Καταργήθηκε και αυτό, όταν στην Γαλλία έχει 400 συνεργάτες και καλεί όσους έκαναν ανώτατες σπουδές στη Γαλλία να κάνουν έκθεση με θέμα: «Πώς θα είναι ο κόσμος σε είκοσι χρόνια») και άλλαξε το πρόγραμμα σπουδών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προσαρμοσμένο στις σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες. Στη Α/θμια μπήκαν νέα μαθήματα, όπως ξένη γλώσσα, [το 2018 ήμασταν 42οι στην κατανόηση κειμένου (τα καημένα τα ελληνικά! λειτουργικός αναλφαβητισμός! Διαβάζουμε, γράφουμε ακατανόητα], μουσική, καλλιτεχνία, θεατρική αγωγή, πληροφορική. Το πρόγραμμα ήταν δομημένο, ώστε ένα 6θέσιο Δημοτικό Σχολείο να έχει δεκατέσσερις (14) βοηθητικές αίθουσες! (περιλάμβανε και εστιατόριο). Το ... αδιανόητο (βάλτε όποια λέξη θέλει ο καθένας) ήταν ότι στο «Βιβλίο του Δασκάλου» της θεατρικής αγωγής (οδηγίες στους Δασκάλους –ες) έγραφε: «... αν η αίθουσα της Θεατρικής Αγωγής δεν έχει παρκέ, στρώστε μουσαμά.» !!! Αυτό ήταν το πρόβλημα, και όχι ότι δεν υπάρχει αίθουσα.

Στην δεκαετία του 2000 (2003-2012) έχοντας την διδακτική και εκπαιδευτικό έλεγχο των σχολείων (Σχολικός Σύμβουλος) επισκεπτόμασταν τα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και ζούσα το εναγώνιο άλγος των δασκάλων, που κάποτε κατέληγε σε αναλγησία, να εφαρμόσουν το πρόγραμμα.

Το τραγικό ήταν ότι επιβάλλονταν ένα προεδρικό διάταγμα να εφαρμοστεί σε 1/θέσια, 2/θέσια, 3/ θέσια, 4/θέσια 5/θέσια σχολεία. Να σημειωθεί εδώ ότι, σε αυτά τα σχολεία, η διδακτική ώρα, για κάθε αντικείμενο εκμάθησης (μάθημα), δεν είναι 45 λεπτά , αλλά επιμερίζεται από το μισό του 45λεπτου μέχρι τη συνδιδασκαλία που σημαίνει ότι μερικοί μαθητές διδάσκονται μαθήματα της επόμενης χρονιάς και το επόμενο έτος της προηγούμενης. Για παράδειγμα οι μαθητές της Γ΄ τάξης διδάσκονται τα μαθήματα της Δ΄τάξης (εκτός από την Αριθμητική) και όταν προβιβαστούν στην Δ’ τάξη διδάσκονται αυτά της Γ’ τάξης. Το ίδιο συμβαίνει και για την Ε΄ και Στ’ τάξη. Από τα 6/θέσια και πάνω σχολεία (κυρίως των πόλεων) εφαρμόστηκε ή καλύτερα βαυκαλιζόμαστε ότι εφαρμόζουμε το πρόγραμμα σπουδών, αφού δεν υπάρχουν χώροι. Κάποτε ... αξιοποιούνται και τα ημιυπόγεια ως κανονικές αίθουσες ή στήνονται λυόμενα στις αυλές των σχολείων ως κύριες αίθουσες, ελαττώνοντας έτσι την ήδη μικρή αυλή.

Το τραγικότερο όμως ήταν και παραμένει να είναι πού στεγάζονται αυτά τα παιδιά! Το ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ μας. Σε κτήρια που έχουν κτιστεί πέραν της δεκαετίας του 1970. Διαπίστωσα ότι ο σεισμός του 1995 άφησε έντονα τα σημάδια του (κυρίως στην Αλμωπία). Σε κάποια έγιναν τσιμεντοενέσεις να καλυφθούν οι ρωγμές από τον σεισμό και κάποιο δέθηκε κάτω από τη στέγη, ώστε, αν γίνει σεισμός, να πέσουν προς τα μέσα τα θραύσματα. Κάποια σχολεία κτίστηκαν με άδεια «αποθήκης», κάποια χωρίς άδεια, που σημαίνει χωρίς επίβλεψη ώστε να τηρείται η δομική νομοθεσία και τα παλαιότερα...

Και ενώ τα σπίτια των παιδιών, όσα είχαν προβλήματα από τον σεισμό, έγιναν καινούρια με τα σεισμοδάνεια, τα σχολεία;;; φαίνεται ότι δεν τα αγγίζουν τα φυσικά φαινόμενα!!! Δεν μιλάμε για ελλείψεις, σπασμένα τζάμια, επισχίσματα ή ελαιοχρωματισμούς... κραυγάζουμε (ή υλάζουμε) για μη ύπαρξη αντισεισμικής δόμησης, της υγιεινής των αφοδευτηρίων, της πυρασφάλειας, της ασφάλισης, της φύλαξης.

Ως επισκέπτης σχολείων της Ευρώπης μελαγχολούσα, για τον εξοπλισμό τους, τη δομή των σχολείων, τη φροντίδα (φύλακας, φαγητό, δραστηριότητες με ειδικούς στο μεγάλο διάλειμμα) και κυρίως με τουαλέτες στον διάδρομο, ώστε να μην καθίστανται αντικοινωνικός χώρος (δεν είναι λίγα τα περιστατικά που συνέβησαν στις τουαλέτες των σχολείων).

Υπαρχούσης αυτής της κατάστασης, της δομής των σχολείων και του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών, συντάχθηκε μια πρόταση. Με στοιχεία του επερχόμενου μαθητικού δυναμικού, τα είκοσι εννέα (29) σχολεία, που εξυπηρετούσαν το μαθητικό δυναμικό (πάντα στην Αλμωπία), μπορούσε να εξυπηρετηθεί με δέκα (10) σύγχρονα σχολικά κέντρα. Συγχρονα σχολεία που να εξυπηρετούν τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, όπως προβλέπεται από το Αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και το ΠΡΩΤΙΣΤΟ την ασφάλεια και την υγιεινή των μαθητών. Η πρόταση συνοδεύονταν από αιτηθείσα εκτίμηση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για τη συχνότητα των σεισμών στην περιοχή. Η απάντηση ήταν ότι στατιστικά γίνεται ένας σεισμός 6,8 στην περιοχή κάθε 20 χρόνια και ήμασταν χρονικά, πάντα στατιστικά, στην εικοσαετία. Ευτυχώς δεν έγινε, ακόμη, σεισμός.

Το όλο πακέτο (πρόταση και εκτίμηση) στάλθηκε παντού. Από το υπουργείο μέχρι τον Δήμαρχο. Τριάντα αντίγραφα. Κάποια στιγμή διαβάζοντας την ειδησεογραφία έμαθα ότι συστήνεται «Επιτροπή Εμπειρογνώμων» για την στατικότητα των σχολείων. ----

Το σχολείο έχει τρεις βασικούς σκοπούς και κατά σειρά προτεραιότητας: 1ον και κύριο την κοινωνικοποίηση των νέων 2ον την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους και 3ον τον γραμματισμό. Το πρώτο κάνει τον ΑΝΘΡΩΠΟ (Άνω θρώσκω τας όπας) όχι homo (Χούς : χώμα). Ο άνθρωπος γίνεται κοινωνικός και γίνεται καλύτερος σε ένα πολιτισμένο περιβάλλον. Το δεύτερο αναπτύσσει τις όποιες δεξιότητες του και το τρίτο, το οποίο εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο το σημερινό σχολείο, την μάθηση (ανεξάρτητα τι πληρώνουν οι γονείς στα φροντιστήρια!).

Και στις δύο περιπτώσεις των Τεμπών πόνεσε το πανελλήνιο και όχι μόνο γιατί χάθηκαν άδικα άτομα, αλλά και γιατί ήταν νέοι, μέλη της ευαίσθητης κοινωνικής ομάδας, με όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν, ζωή που δεν βιώθηκε, ελπίδες που ματαιώθηκαν. Παιδιά αντί χαράς σκόρπισαν αέναο ΠΟΝΟ. Ποια δικαιοσύνη μπορεί να κάνει τι; Ας απαλειφθεί ο Λαβύρινθος της πολυνομίας και βλέπουμε!

Σε κάθε τέτοια περίσταση, και όχι μόνο, τριβελίζομαι! Τι μπορεί να συμβεί σε έναν σεισμό σε ώρα λειτουργίας των σχολείων, (θου φυλακήν τω στόματί μου) όταν δεν υπάρχει ούτε έξοδος κινδύνου.

Αφού ολοκλήρωσα το γράφημά μου, σκέφτηκα ότι κριτική χωρίς πρόταση είναι ή κακοήθεια ή κολακεία. Ας μου επιτραπεί να την κάνω: Μπορεί να κτιστούν δέκα σχολεία μόνο στην Αλμωπία άμεσα; Όχι. Υπάρχει όμως η περιουσία των Σχολείων σε γη. Στην Αλμωπία ίσως προσεγγίζει τα χίλια στρέμματα η καλλιεργήσιμη γη, που είναι στη διαχείριση της Δημοτικής Αρχής. Το ίδιο, ανάλογα, συμβαίνει σε πολλούς δήμους. Στα ενοίκια αυτά αν προστεθούν και αυτά των εκκλησιών (Ξέρω ότι η εκκλησία πάντα συμβάλλει) συγκεντρώνεται ένα ποσό που ίσως ανεγείρει δύο σύγχρονα Σχολεία σε ένα έτος. Οι προσφορές των συνδημοτών, αν κρίνω από τις αγιογραφίες των ναών, μπορεί να αποδώσουν τα μέγιστα. Οι εταιρείες και οι τράπεζες, που προσφέρουν χρηματικά βραβεία στους αριστούχους, ας τους δώσουν το μισό ποσό και το άλλο μισό στην ανέγερση Σχολείων. Δεν αλλάζει σε τίποτα η τιμητική διάκριση τους. Οι κάθε είδους δωρητές, εξ άλλου σε αυτούς στηρίχθηκε η Ελληνική παιδεία στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Λέω!... και μετά πιστεύω ότι θα συμβάλει και η κεντρική διοίκηση.

Δρ. Καϊλάρης Γιάννης