Επιστολή-παρέμβαση των φίλων του Τριποτάμου για τη διαχείριση των αποθεμάτων νερού

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την ανάγκη ορθότερης διαχείρισης των υδάτων του Τριποτάμου κρούει με επιστολή - παρέμβαση στους αρμόδιους φορείς, ο Σύλλογος Φίλων Τριποτάμου.  

Το πλήρες κείμενο της επιστολής με αποδέκτες: ΤΟΕΒ Βέροιας, ΔΕΥΑΒ, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας - Π.Ε. Ημαθίας Γενική Δ/νση Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας, Π.Ε. Ημαθίας - Υποδιεύθυνση Τεχνικών Έργων Π.Ε. Ημαθίας, Δ/νση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας έχει ως εξής:

ΔΙΑΧEIΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΨΥΔΡΙΑΣ
Το καλοκαίρι που πέρασε έγιναν αντιληπτές, περισσότερο από ποτέ, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας. Σε τοπικό επίπεδο, η ροή και η παροχή του ποταμού Τριπόταμου μειώθηκαν αισθητά, τόσο λόγω των μειωμένων βροχοπτώσεων, αλλά και λόγω των αυξημένων απολήψεων νερού για λόγους άρδευσης, αυξάνοντας την πίεση στο ποτάμιο οικοσύστημα με ορατό τον κίνδυνο κατάρρευσης, τη στιγμή που η Ελλάδα οφείλει βάσει της κείμενης νομοθεσίας να διασφαλίσει την καλή οικολογική κατάσταση των ποταμών της. Η τελευταία ορίζεται από την αφθονία της ιχθυοπανίδας, την φυσική κατάσταση της κοίτης και της βλάστησης της παρόχθιας ζώνης, καθώς και άλλα στοιχεία ποιότητας των ποταμών (https://wfd.hcmr.gr/). Aξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός, ότι το Καλοκαίρι του 2019 το ποτάμιο σύστημα βρέθηκε ξηρό κατά τη δειγματοληψία που πραγματοποιεί το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στα πλαίσια της Εφαρμογής της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ (Συμβολή Λιανοβροχίου–πίσω από το σταθμό των λεωφορείων, 40.53310984Ν 22.197798Ε). 

Επιπρόσθετα, σημειώθηκαν περιστατικά διακοπής ή μειωμένης διαθεσιμότητας πόσιμου νερού (π.χ. κοινότητα Ράχης), πιθανώς λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης από κάποιους κατοίκους, καθώς η ποσότητα του πόσιμου νερού είναι συγκεκριμένη και η υπερβολική κατανάλωση επηρεάζει αρνητικά τη διαθεσιμότητά του.

Οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος δε γίνονται αισθητές μόνο σε τοπικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο και προβλέπεται ότι θα γίνουν πιο συχνές και πιο έντονες τις επόμενες δεκαετίες, επηρεάζοντας την προμήθεια τροφίμων και νερού, την κατάσταση των επιφανειακών υδάτων (π.χ. ρυάκια, ποτάμια, λίμνες), καθώς και την υγεία μας. Όσο μεγαλύτερα είναι τα προβλήματα, τόσο πιο δύσκολη και ακριβή θα είναι η επίλυσή τους - γι' αυτό η λήψη έγκαιρων μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι αναγκαία (https://ec.europa.eu/clima/sites/youth/impacts_el). 

Είναι, επομένως, απαραίτητη η βούληση από τις τοπικές αρχές και τις αρμόδιες υπηρεσίες της περιοχής μας για να ληφθούν μέτρα, έγκαιρα, ώστε να αντιμετωπιστούν τα όποια προβλήματα της διαθεσιμότητας νερού στην αρχή τους, πριν αυτά διογκωθούν και κατά συνέπεια είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Ειδικότερα, είναι απαραίτητο να υπάρχει σαφής εικόνα (π.χ. παροχόμετρο, τηλεμετρία) του όγκου νερού που προορίζεται για άρδευση ή για οποιαδήποτε άλλη χρήση (περιοχές κοινοτήτων Ράχης, Τριποτάμου, Γεωργιανών, γέφυρα σφαγείων). Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως πριν από τη γέφυρα των σφαγείων –πίσω από το σταθμό των λεωφορείων-συμβολή Λιανοβροχίου, 40.53310984Ν 22.197798Ε), όπου ο μεγαλύτερος όγκος του νερού του ποταμού διοχετεύεται στον αύλακα του ΤΟΕΒ και δεν υπάρχει παροχόμετρο ώστε να διασφαλίζεται με βεβαιότητα ότι λαμβάνεται η προβλεπόμενη ποσότητα νερού. Το πρόβλημα παρατείνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, και όχι μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες που αρδεύονται τα αγροτεμάχια, λόγω λειτουργίας υδροηλεκτρικής μονάδας επί του αύλακα του ΤΟΕΒ τα δύο τελευταία χρόνια (περιοχή Αγ. Γεωργίου). Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι ποσότητες νερού που λαμβάνονται από το σύστημα του ποταμού Τριπόταμου, είναι αυτές που ορίζει η νομοθεσία, έτσι ώστε να διατηρείται το υδάτινο οικοσύστημα σε καλή κατάσταση και άρα και η βιοποικιλότητά του. Μάλιστα, η ΟΠΕ (οδηγία 2004/35/ΕΚ για την περιβαλλοντική ευθύνη) απαιτεί από τους φορείς εκμετάλλευσης να αποκαθιστούν τις αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα σε περίπτωση υπαιτιότητας ή αμέλειας. 

Επιπρόσθετα, η έντονα μειωμένη ροή του Τριπόταμου που ξεκινάει από το ίδιο σημείο (πριν από τη γέφυρα των σφαγείων –πίσω από το σταθμό των λεωφορείων-συμβολή Λιανοβροχίου, 40.53310984Ν 22.197798Ε), οδηγεί στη δημιουργία μεγάλων εκτάσεων με νερό που λιμνάζει προσφέροντας το κατάλληλο ενδιαίτημα για την αναπαραγωγή των κουνουπιών. Τα τελευταία αποτελούν φορείς επικίνδυνων παθογόνων παραγόντων όπως ο ιός του δυτικού Νείλου. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ (https://eody.gov.gr/disease/ios-toy-dytikoy-neiloy/), ο συγκεκριμένος ιός έχει εγκατασταθεί στη χώρα μας και είναι αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών, κατά την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών κάθε έτους. Η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών αναπαραγωγής τους δεν βοηθάει σε καμιά περίπτωση στον περιορισμό τους. 

Επίσης, λόγω της πολύ μεγάλης μείωσης της ροής και παροχής αναπτύσσεται βλάστηση εντός της κοίτης του ποταμού, που αποτελεί εμπόδιο στην ελεύθερη διέλευση του νερού κατά την εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων με εύλογες συνέπειες. 

 Η αρδευόμενη γεωργία αποτελεί την κυρίαρχη αιτία κατανάλωσης γλυκού νερού και είναι υπεύθυνη για την κατανάλωση περίπου του 85 - 87% των αποθεμάτων γλυκού νερού, στην Ελλάδα (Επί Γης, Τεύχος Νο 10, Τράπεζα Πειραιώς, Ειδική έκδοση για την αγροτική οικονομία, 2017). Είναι απαραίτητο να ξεκινήσει στην περιοχή μας μια πιο συντονισμένη προσπάθεια εκσυγχρονισμού του συστήματος άρδευσης (μετατροπή ανοιχτού συστήματος σε κλειστό, μετρήσεις παροχής νερού, τηλεμετρία, εφαρμογή στάγδην άρδευσης-εξοικονόμηση νερού κατά 65%), διασφαλίζοντας στην προκειμένη περίπτωση την καλή οικολογική κατάσταση των ρυακιών και των ποταμών, αλλά και τη στήριξη των γεωργών, που αποτελούν σημαντικό οικονομικό πυλώνα της περιοχής μας, με επαρκείς ποσότητες νερού για τις καλλιέργειες τους. 

Στην περίπτωση του πόσιμου νερού, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι χρησιμοποιείται αποκλειστικά για οικιακή χρήση με τη λήψη των κατάλληλων μέτρων στις κοινότητες του Δήμου Βέροιας. Επιπρόσθετα, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων της περιοχής μας με πρακτικές συμβουλές, ευρέως γνωστές, έτσι ώστε να χρησιμοποιούν το νερό με φειδώ, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης του (μέχρι και 50%). 

Αδιαμφισβήτητα, η προστασία και η διατήρηση των υδάτινων αποθεμάτων και οικοσυστημάτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιβίωσή μας, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στους περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένους πολίτες της Βέροιας. Η συμπεριφορά μας, συλλογική ή ατομική, αποτελεί ένα αποτύπωμα για το περιβάλλον με αποδεδειγμένο κόστος τόσο για το ίδιο αλλά και για την κοινωνία. Οι ενέργειες και οι επιλογές όλων μας, μπορούν να οδηγήσουν σε μικρότερα αποτυπώματα και να βοηθήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής μας και την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.

Παρακαλούμε να μας ενημερώσετε εγγράφως σχετικά με το ποια μέτρα προτίθεστε να πάρετε σε βάθος χρόνου ή έχετε ήδη λάβει για τα παραπάνω.