«Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε» έλεγε συνεπαρμένος ο 58χρονος τότε αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος μπροστά στα ευρήματα στη Βεργίνα.

Στέκεται με τους συνεργάτες του πάνω από τον λάκκο που έχει ανοίξει σε έναν από τους χαμηλούς λοφίσκους της περιοχής της Μεγάλης Τούμπας, που αποτελεί τμήμα της αρχαίας Βεργίνας. Είναι 8 Νοεμβρίου 1977 και η ομάδα τώρα έχει βρεθεί μπροστά σε έναν πέτρινο τοίχο νεκρικού δωματίου. Είναι η μέρα που ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα στην ιστορία της αρχαιολογίας.

44 χρόνια μετά η Βεργίνα δέχεται επισκέπτες από κάθε σημείο του πλανήτη. Τα πούλμαν στο παρκινγκ, ταβέρνες και καφέ στην ακρη του δρόμου, ενας κατηφορικός πεζόδρομος και απόλυτη ηρεμία. Καγκελένια πόρτα, θάμνοι από λεβάντα και δεντρολίβανα, πλατάνια με τα φύλλα τους στο έδαφος, πυκνή βλάστηση και απόλυτη σιγή. Ενας καταπράσινος λόφος και από κάτω οι βασιλικοί τάφοι, ενα μουσείο σαν κέλυφος, με δύο εισόδους που χάνονται στο έδαφος. Ξαφνικά το απολυτο σκοτάδι και μόλις συνηθίσουν τα μάτια, δέος μπροστά στα θαυμαστά ευρήματα.

Ένα μουσείο κάτω από τη γη που φανερώνει τον τάφο του Φίλιππου, εναν μικρότερης κλίμακας, αλλά αντίστοιχης μεγαλοπρέπειας, του Αλεξάνδρου Δ', γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης. Eπισκεπτες από κάθε χώρα, άναυδοι, μέσα σε ενα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, κάτω από τη γη.

Ξύλινα δάπεδα, επεξηγηματικές πινακίδες, εικόνες της ανασκαφής, η τοιχογραφία με την αρπαγή της Περσεφόνης, και ο τάφος του Φίλιππου. Ερμητικά κλειστος, μία πελώρια μαρμάρινη πόρτα, σαν κέντημα, χρώματα στον διάκοσμο και από δίπλα τα κτερίσματα. Χρυσό, λάμψεις, η λάρνακα με τους άξονες και το ολόχρυσο στεφάνι με τα βελανίδια.

44 χρόνια πριν, τέτοια μέρα, μέσα από ένα άνοιγμα πλάτους 34 εκατοστών και μήκους λίγο περισσότερο από μισό μέτρο, κρατώντας ένα ηλεκτρικό φανάρι στο χέρι, ο Ανδρόνικος ρίχνει φως μέσα στον θάλαμο, ανακαλύπτοντας στο δάπεδο μια σπάνια συλλογή ασημένιων και χρυσών αντικειμένων. Πολύ κοντά στον τοίχο υπήρχε μια μαρμάρινη σαρκοφάγος.

«Είχα βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν ότι μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας», θα γράψει ο ίδιος γλαφυρά στο βιβλίο του «Το χρονικό της Βεργίνας».

Λίγο πριν ολοκληρωθεί η περιήγηση στο μουσείο η φωτογραφία του Ανδρόνικου με τα λόγια του, απαντά στην απορία όσων επισκέπτονται τον χώρο. «Πώς ένοιωσαν εκείνοι, που τέτοια μέρα, 8 Νοεμβρίου, βρέθηκαν μπροστά σε αυτό το θέαμα».

«Για μια στιγμή ένιωσα πραγματικά ευτυχισμένος από το συναρπαστικό όνειρο που ζούσα μέρα μεσημέρι. Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή (και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας), κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική».