Σφαγή των Καλαβρύτων. Mια φρικαλέα πράξη και η υποκρισία των Γερμανών πολιτικών

Του Θάνου Κάλλη*, Δικηγόρου-Ιστορικού

Συμπληρώνονται 77 χρόνια από την ημέρα εκείνη που τα Καλάβρυτα και τα γύρω χωριά, βίωσαν τη βαναυσότητα και την κτηνωδία του ναζισμού, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-44), τη Σφαγή των Καλαβρύτων. Το ημερολόγιο δείχνει 13 Δεκεμβρίου 1943. Είναι η ώρα ''μηδέν'' που καταγράφηκε η μεγαλύτερη μαζική σφαγή εις βάρος του ελληνικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον τελευταίο χρόνο της Κατοχής είχαν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό οι αγριότητες των Ναζί κατά του άμαχου πληθυσμού, καθώς η κυριαρχία τους βρισκόταν υπό διαρκή αμφισβήτηση από τις ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις και οι δυνάμεις τους αδυνατούσαν να ελέγξουν τη χώρα. Αφορμή για τις ακρότητες,στις οποίες προέβησαν οι κατακτητές, υπήρξε η συντριπτική ήττα επίλεκτου γερμανικού τάγματος απο τις ανταρτικές ένοπλες δυνάμεις του ΕΛΑΣ στη Κερπινή (Οκτώβρης του 43) και την εκτέλεση 78 Γερμανών στρατιωτών που αιχμαλωτίστηκαν, από τους αντάρτες.

Ως αντίποινα, γερμανικά στρατεύματα σκόρπισαν τον όλεθρο και την καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων. Είναι η γνωστή ''Επιχείρηση Καλάβρυτα'' που ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου του 1944 και είχε ως αντικειμενικό σκοπό την περικύκλωση των ανταρτών στην ορεινή περιοχή των Καλαβρύτων και την εξόντωση τους,καθώς και η τρομοκράτηση του ντόπιου πληθυσμού. Οι κατοχικές δυνάμεις ξεκίνησαν τις σφαγές και τις λεηλασίες από την παράκτια περιοχή της Αχαϊας στην βόρεια Πελοπόννησο. Στο διάβα τους, εκτέλεσαν εκατοντάδες άοπλους πολίτες στα χωριά Ρωγοί, Κερπινή, Άνω και Κάτω Ζαχλωρού, στη Μονή Μεγάλου Σπηλαιού, καθώς και σε άλλα σημεία. Επίσης,έκαψαν περίπου χίλια σπίτια σε πάνω απο 50 χωριά, αφού τα λεηλάτησαν αποκομίζοντας περισσότερα από 2.000 πρόβατα και μεγαλύτερα ζώα και περίπου 260.000.000 δραχμές.

Στις 9 Δεκεμβρίου του 1943 τα γερμανικά στρατεύματα, πλαισιωμένα από γερμανοντυμένους Έλληνες των Ταγμάτων Ασφαλείας, μπαίνουν πάνοπλα στα Καλάβρυτα. Τέσσερις μέρες μετά την άφιξη τους, οι βάρβαροι κατακτητές συγκέντρωσαν τους κατοίκους στο προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου και διαχώρισαν τον ανδρικό πληθυσμό απο τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους. Στη συνέχεια τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κρατήθηκαν στο εσωτερικό του σχολείου, ενώ οι άνδρες και οι έφηβοι άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν στο λόφο του Καππή στις παρυφές της ορεινής κωμόπολης. Εκεί,εκτυλίχθηκε τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες η τραγωδία, που οδήγησε σχεδόν όλο τον άρρενα πληθυσμό των Καλαβρύτων στον θάνατο. Οι Γερμανοί τούς εκτέλεσαν με συνεχείς ριπές πολυβόλων, σκοτώνοντας περίπου 800 άτομα. Οι γυναίκες και τα παιδιά κατάφεραν να αποδράσουν από το σχολείο, ενώ η κωμόπολη φλεγόταν. Την επόμενη ημέρα τα ναζιστικά στρατεύματα πυρπόλησαν το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, που συνδέεται στενά με την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Δυστυχώς, κανείς από τους υπευθύνους της Σφαγής των Καλαβρύτων δεν λογοδότησε στη δικαιοσύνη. Επίσης,παρά το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει αναγνωρίσει δημόσια τη ναζιστική θηριωδία κατά της ευρύτερης περιοχής των Καλαβρύτων, ακόμα δεν έχει καταβληθεί καμία αποζημίωση. Τον Απρίλιο του 2000, ο τότε Πρόεδρος της Γερμανίας, Γιοχάννες Ράου, επισκέφτηκε τα Καλάβρυτα όπου εξέφρασε συναισθήματα ντροπής και βαθιάς θλίψης για τα εγκλήματα που εκτυλίχθηκαν στην περιοχή. Εντούτοις όμως, δεν ανέλαβε καμία ευθύνη εξ ονόματος του γερμανικού κράτους, δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα των οικονομικών αποζημιώσεων και δεν ζήτησε ούτε μία συγγνώμη.

Σύμφωνα με πόρισμα της ελληνικής βουλής, το ποσό που χρωστά η Γερμανία στην Ελλάδα από πολεμικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο, είναι περίπου 250 με 300 δισεκατομμύρια ευρώ. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου, οι Γερμανοί κατακτητές διέπραξαν αμέτρητα εγκλήματα κατά των κατοίκων της χώρας μας, δεκάδες χιλιάδες Έλληνες σκοτώθηκαν και τα ναζιστικά στρατεύματα ισοπέδωσαν ολόκληρες πόλεις και χωριά,καταστρέφοντας τις υποδομές και την οικονομία του τόπου. Σειρά συμφωνιών υπεγράφησαν μεταπολεμικά για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων. Ωστόσο, η αποφασιστική συμφωνία για τη διευθέτηση του ζητήματος καθυστέρησε αρκετά, γιατί η Γερμανία ήταν διαιρεμένη (Δυτική και Ανατολική). Η γερμανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το ζήτημα έχει λυθεί οριστικά με τη Συμφωνία της επανένωσης της χώρας το 1990. Συμβαλλόμενες χώρες όμως, ήταν μόνο η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ δεν διευθετήθηκαν τα ανοιχτά ζητήματα με την Ελλάδα. Εν ολίγοις για τη γερμανική πλευρά, οι ελληνικές αξιώσεις επτά δεκαετίες μετά το τέλος του πολέμου είναι αβάσιμες.

Οι μνήμες που αναβλύζουν από το Ιερό Θυσιαστήριο των Καλαβρύτων, επιβάλλουν το εθνικό χρέος να μην ξεχάσουμε ποτέ τις θυσίες του λαού μας για τη λευτεριά, καθώς και τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν απο τη ναζιστική λαίλαπα. Διότι, δεν έχει να κάνει µε το ύψος των οικονομικών επανορθώσεων, είναι πάνω από όλα ηθικό χρέος, όχι µόνο απέναντι στο ελληνικό λαό, αλλά απέναντι σε όλους τους λαούς της Ευρώπης που υπέστησαν βαρύτατες θυσίες κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Ο γερμανικός πολιτικός κόσμος θα πρέπει επιτέλους να σταματήσει την υποκρισία και να αναλάβει πραγματικά τις ευθύνες που απορρέουν από τις εγκληματικές πράξεις της χώρας που εκπροσωπούν.

*Ο Θάνος Κάλλης του Σταύρου είναι Δικηγόρος Βέροιας και Ιστορικός. Αποφοίτησε απο το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Ε.Κ.Π. Αθηνών και απο τη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ. Ασχολείται με τη μάχιμη δικηγορία και με τη σύγχρονη ιστορία. Είναι υπέρμαχος της ελεύθερης διάδοσης των ιδεών, την οποία επέλεξε να προάγει μέσω της αρθρογραφίας.