Δύο ατζέντες σε αντιπαράθεση. Άρθρο του γραμματέα της Κ.Ε. της ΔΗΜΑΡ Στέργιου Καλπάκη στο ‘Έθνος’

Την περασμένη Παρασκευή ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να κηρύξει τα σύνορα ΗΠΑ - Μεξικού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ώστε να εξασφαλίσει τους πόρους για την κατασκευή του αντιμεταναστευτικού τείχους παρακάμπτοντας το Κογκρέσο. Οι Δημοκρατικοί αντέδρασαν με αναφορές για κατάχρηση εξουσίας και προανήγγειλαν προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Είχε προηγηθεί το μεγαλύτερο σε διάρκεια στην αμερικανική ιστορία «λουκέτο» (shutdown) στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες, λόγω της πεισματικής άρνησης των Δημοκρατικών στο Κογκρέσο να συμφωνήσουν με τη χρηματοδότηση του τείχους. Μετά την ανάκτηση του ελέγχου της Βουλής των Αντιπροσώπων, οι Δημοκρατικοί «βάζουν δύσκολα» στον Αμερικανό πρόεδρο. Η επιτυχία δε των γυναικών και των εκπροσώπων των μειονοτήτων, όπως της 29ης Αλεξάντρια Οκάσιο - Κορτέζ, μέλους της σοσιαλιστικής πτέρυγας, κάνουν πολλούς να μιλούν ακόμη και για «αριστερή στροφή» του Δημοκρατικού Κόμματος.

Στην Ευρώπη, σε λίγες εβδομάδες αναμένεται να πραγματοποιηθεί το Brexit και για πρώτη φορά μία μεγάλη χώρα - μέλος θα αποχωρήσει από την ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο κίνδυνος μιας γενικότερης αποσύνθεσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, λόγω της ανόδου εθνικιστικών - λαϊκιστικών και ακροδεξιών κομμάτων, είναι προφανής. Οι δημοσκοπήσεις για τις Ευρωεκλογές δείχνουν ότι τα ακροδεξιά κόμματα, μετά τη θεαματική τους άνοδο σε αρκετές χώρες, θα έχουν ισχυρή παρουσία και στο Ευρωκοινοβούλιο με στόχο να εμποδίσουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτείνουν το διάλογο των προοδευτικών δυνάμεων, με στόχο κοινές ευρωπαϊκές λύσεις για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την αντιμετώπιση των προβλημάτων του προσφυγικού, της ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής.

Στην Ελλάδα, η Συμφωνία των Πρεσπών ανέδειξε σταδιακά τη ΝΔ σε «πολιτική φωνή» των συλλαλητηρίων στην προσπάθεια να συγκρατήσει δυνάμεις στη δεξιά πτέρυγα του κόμματος. Με αυτή τη στάση όμως, ο κ. Μητσοτάκης έχει μάλλον ναρκοθετήσει μια ενδεχόμενη διακυβέρνηση της χώρας από το κόμμα του. Όσο για το ΚΙΝΑΛ, οι αναφορές σε «απάτριδες» και σε «συμφωνία υποταγής» παραπέμπουν στην ατζέντα κομμάτων από άλλες πτέρυγες του Κοινοβουλίου, μακριά από την κουλτούρα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Οι ίδιοι περίπου συσχετισμοί αποτυπώθηκαν και λίγες ημέρες αργότερα, στην πρώτη ψηφοφορία για τη συνταγματική αναθεώρηση και σε συγκεκριμένες προτάσεις, όπως η κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του ελληνικού κράτους, την οποία, εκτός από τη ΝΔ, δεν ψήφισε ούτε το ΚΙΝΑΛ, ένα κόμμα που αυτόπροσδιορίζεται ως προοδευτικό.

Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, βρίσκονται σε αντιπαράθεση δύο ατζέντες. Από τη μία, εκείνη που συνδυάζει το νεοφιλελευθερισμό με τον κοινωνικό συντηρητισμό και τον εθνικό προστατευτισμό και από την άλλη, εκείνη που αποδέχεται την παγκοσμιοποίηση, αποστρέφεται τον εθνικισμό και προωθεί τα δικαιώματα όσων βιώνουν τον αποκλεισμό όχι μόνο στην οικονομία, αλλά σε κάθε πεδίο του κοινωνικού χώρου. Ο Στράτος Φαναράς υποστηρίζει ότι στην Ελλάδα, με αφορμή το Μακεδονικό, η αντίθεση «Αριστερά - Δεξιά» απέκτησε και πάλι πρωτεύουσα σημασία (Το Βήμα, 3.2.2019). Μένει να αποδειχτεί αν οι αντίστοιχες προγραμματικές συνθέσεις θα υπερισχύσουν έναντι των ευκαιριακών συμπράξεων και της επικοινωνιακής διαχείρισης της αντιπαράθεσης.